Upadki osób starszych – jakie są najczęstsze przyczyny i jak im zapobiegać?

Proces starzenia się organizmu niesie ze sobą wiele przykrych zmian. Upadki osób starszych to jedno z najczęściej występujących zagrożeń dla zdrowia u osób w podeszłym wieku. Mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak złamania, długa rekonwalescencja, a nawet całkowita utrata samodzielności. Dla wielu rodzin bezpieczeństwo bliskich w podeszłym wieku staje się priorytetem, dlatego warto wiedzieć, jakie są przyczyny upadków osób starszych i jak skutecznie im zapobiegać.

Dlaczego upadki są poważnym problemem w przypadku osób starszych?

Z wiekiem organizm przestaje być odporny na urazy, a proces gojenia przebiega znacznie wolniej. Upadki osób starszych mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak złamania, ograniczenie mobilności, a w konsekwencji do trwałego unieruchomienia. To z kolei może skutkować rozwojem zakrzepicy żył głębokich, infekcji czy zanikiem mięśni. Warto wiedzieć także o tym, że skutki upadku wykraczają poza fizyczne urazy, senior może stracić pewność siebie, unikać aktywności oraz wręcz izolować się od otoczenia.

Wiele upadków wynika z czynników środowiskowych. Najbliższe otoczenie seniora powinno być dostosowane do jego potrzeb, aby zmniejszyć ryzyko upadku. Śliskie podłogi, mokre kafelki w łazience, kiepskie oświetlenie, zbyt wysokie stopnie, brak uchwytów pod prysznicem czy poręczy na schodach, niedostosowana wysokość mebli czy brak mat antypoślizgowych to tylko niektóre zagrożenia, które mogą prowadzić do utraty równowagi u osób starszych. Niewłaściwe obuwie oraz chodniki o nierównej lub śliskiej powierzchni jesienią i zimą również znacząco zwiększają ryzyko upadku seniorów.

Przyczyny upadków osób starszych związane z kondycją zdrowotną

Z wiekiem wzrasta ryzyko rozwoju chorób przewlekłych, które mogą wpływać na zdolność poruszania się i utrzymanie równowagi. Choroby narządu ruchu, takie jak zwyrodnienia stawów czy osteoporoza, osłabiają układ kostno-mięśniowy, powodując większą podatność na złamania i należą do najczęstszych przyczyn upadków osób starszych. Szczególnie niebezpieczne są urazy szyjki kości udowej, które mogą prowadzić do długotrwałego unieruchomienia.

Problemy ze wzrokiem, w tym choroby narządu wzroku jak zaćma czy jaskra, zmniejszają zdolność postrzegania przeszkód u osób starszych. Spadek kontrastu widzenia utrudnia dostrzeganie nierówności podłoża, co może prowadzić do potknięć i upadku bez przyczyny. Choroby sercowo-naczyniowe, w tym zaburzenia rytmu serca, mogą powodować nagłe spadki ciśnienia, prowadząc do utraty przytomności i upadków.

Nie można zapominać o wpływie schorzeń neurologicznych. Choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, a także inne choroby neurologiczne mogą prowadzić do zaburzeń koordynacji ruchowej. Problemy z równowagą mogą być też skutkiem stosowania leków. Niektóre leki mogą powodować zawroty głowy, osłabienie czy ortostatyczne spadki ciśnienia, co bezpośrednio zwiększa ryzyko upadku, jest to również przyczyna częstych upadków osób starszych.

Jak funkcjonowanie układu nerwowego wpływa na równowagę i stabilność?

Ośrodkowy układ nerwowy oraz układ nerwowo-mięśniowy odpowiadają za wszystkie aspekty funkcjonowania ciała, równowagę oraz kontrolę postawy. Osoby starsze cierpiące na schorzenia neurologiczne, takie jak choroba Parkinsona, mogą doświadczać sztywności mięśni i problemów z koordynacją. Wpływa to na sposób poruszania się, zwiększając ryzyko utraty równowagi u osób starszych. Najsłynniejszym pacjentem zmagającym się dzielnie z tą chorobą zwyrodnieniową układu nerwowego był Papież Jan Paweł II. To schorzenie powodowało również zmniejszenie odporności organizmu. Warto wiedzieć także, że zaburzenia błędnika czy choroby ośrodkowego układu nerwowego prowadzą do dezorientacji i trudności w ocenie przestrzeni. W efekcie mogą powodować zawroty głowy, zaburzenia równowagi i upadki. 

Najczęstsze złamania u osób starszych – jakie urazy wynikają z upadków?

Zawroty głowy omdlenia i upadki u osób w starszym wieku to bardzo częsty problem zgłaszany przez rodziny na wizycie u lekarza. U seniorów upadki często skutkują poważnymi urazami. Najczęstsze złamania u osób starszych to złamania kości udowej, biodra i nadgarstka. Te urazy wymagają długiej rehabilitacji, a czasem prowadzą do trwałego unieruchomienia. Osoby, które doświadczyły jednego upadku, często odczuwają lęk przed kolejnym, co może prowadzić do ograniczenia aktywności i osłabienia mięśni, zwiększając ryzyko kolejnego upadku.

Jak brak aktywności fizycznej wpływa na ryzyko upadków osób starszych?

Ćwiczenia wzmacniające mięśnie, poprawiające koordynację i elastyczność ciała pomagają ograniczyć ryzyko upadku. Niestety, wiele osób starszych unika ruchu w obawie przed urazami, co prowadzi do osłabienia organizmu i zwiększenia podatności na upadki osób starszych.

Lęk przed upadkiem wpływa również na psychikę seniorów. Strach przed utratą równowagi może prowadzić do wycofania się z życia społecznego i przykrego poczucia izolacji. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby zapewnić seniorom wsparcie i zachęcać ich do aktywności w bezpiecznych warunkach.

Aby upadki osób starszych się już więcej się nie zdarzały, przyda się delikatna zmiana podejścia. Przede wszystkim warto zadbać o bezpieczne otoczenie. Usunąć  zagrożenia, takie jak brak poręczy czy nieodpowiednie oświetlenie. Ważne są także: regularne badania wzroku, kontrola chorób układu krążenia oraz leczenie chorób metabolicznych u specjalistów. Antypoślizgowe buty mogą także pomóc i na co dzień chronić przed ryzykiem upadku. Bezcenna jest także codzienna rehabilitacja i dostosowane do możliwości seniora ćwiczenia, które pomagają w utrzymaniu sprawności i równowagi.

Seniorzy zasługują na bezpieczną i komfortową jesień życia. Jak mówi mądre przysłowie – Starość to korona doświadczeń, a nie liczba lat. Jeśli chcesz zadbać o zdrowie i samodzielność swoich bliskich, rozważ profesjonalną opiekę w domu spokojnej starości, gdzie będą mieli dostęp do codziennej rehabilitacji, wsparcia lekarzy i pełnej serdeczności opieki. Zapewnij im spokojne i godne życie w miejscu, które stawia przede wszystkim na ich bezpieczeństwo i dobre samopoczucie.

Sprawdź zalecane aktywności dla seniora – Najlepsze aktywności na świeżym powietrzu dla seniorów – jak zachować sprawność fizyczną i cieszyć się naturą?