Kto płaci za prywatny dom opieki i jakie są dostępne formy dofinansowania?

Pobyt w prywatnym domu opieki to coraz częściej wybierane rozwiązanie dla osób starszych, które wymagają stałej pomocy lub nadzoru. Wraz z rosnącą liczbą placówek i zwiększającymi się kosztami życia, wiele rodzin zadaje sobie pytanie: kto faktycznie pokrywa te wydatki? Czy istnieją jakieś formy dofinansowania? Czy można korzystać z emerytury lub zasiłków? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej – nasz poradnik przygotowaliśmy na podstawie obowiązujących przepisów w Polsce.

Kto ponosi koszty pobytu w prywatnym domu opieki?

Zacznijmy od podstawowej kwestii, czyli kto płaci za prywatny dom opieki? Zgodnie z obowiązującym w Polsce stanem prawnym w większości przypadków koszty ponosi sam senior z własnych środków – zazwyczaj z emerytury, oszczędności lub renty. Gdy to nie wystarcza, pomoc finansową oferują członkowie najbliższej rodziny.

Dom opieki za emeryturę to logiczny wariant finansowania, jednak trzeba podkreślić, że nie każda emerytura wystarcza na pokrycie kosztów prywatnej opieki. Ceny pobytu w prywatnych domach opieki są zróżnicowane i zależą m.in. od lokalizacji, zakresu usług oraz standardu placówki.

W przypadku gdy senior nie dysponuje wystarczającymi środkami, rodzina może zdecydować się na współfinansowanie. W takiej sytuacji kwestie pokrycia kosztów powinny być jasno określone – najlepiej w formie pisemnej umowy cywilnoprawnej lub notarialnej.

Czy rodzina jest zobowiązana do pokrycia kosztów opieki seniora?

Kolejne z najczęściej zadawanych pytań brzmi: czy dzieci muszą płacić za dom starców? Zgodnie z polskim prawem – tak, ale nie w każdej sytuacji i nie bezwarunkowo.

Obowiązek alimentacyjny wobec rodziców wynika z art. 128 i następnych Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych dla osoby starszej mogą być dzieci, a w dalszej kolejności również wnuki, o ile sytuacja materialna im na to pozwala. Warunkiem jest brak możliwości samodzielnego utrzymania się seniora.

Oznacza to, że sąd – na wniosek seniora lub gminy (np. gdy senior korzysta z DPS) – może orzec obowiązek alimentacyjny. Jednak w przypadku prywatnych domów opieki takie roszczenia są rozpatrywane indywidualnie i nie zawsze znajdują uzasadnienie, zwłaszcza jeśli senior sam podjął decyzję o pobycie w placówce.

Zasiłki i świadczenia dla seniorów jako forma wsparcia finansowego

W Polsce seniorzy mogą ubiegać się o kilka świadczeń, które mogą pośrednio wspomagać finansowanie pobytu w placówce opiekuńczej. Są to m.in.:

• Zasiłek pielęgnacyjny – przysługuje osobom powyżej 75. roku życia bez względu na dochód.
• Świadczenie pielęgnacyjne – przysługuje opiekunom, nie samym seniorom, ale warto wiedzieć o jego istnieniu.
• Dodatek pielęgnacyjny z ZUS – wypłacany razem z emeryturą, jeśli senior ma orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Oprócz tego osoby w trudnej sytuacji mogą ubiegać się o pomoc z MOPS lub GOPS – np. w formie zasiłku celowego lub okresowego. W niektórych przypadkach możliwe jest również otrzymanie wsparcia rzeczowego (np. pieluchy, środki higieniczne), co też pośrednio odciąża budżet.

Dofinansowanie z NFZ – czy prywatny dom opieki może je otrzymać?

Kto płaci za dom opieki i czy NFZ może w tym pomóc? Narodowy Fundusz Zdrowia co do zasady nie finansuje pobytu w prywatnych domach opieki. Wyjątek stanowią sytuacje, gdy placówka posiada kontrakt z NFZ – ale dotyczy to tylko określonych świadczeń, np. rehabilitacji, opieki długoterminowej lub paliatywnej.

Jeśli senior wymaga opieki długoterminowej (jest po udarze, operacji, z chorobami neurologicznymi), lekarz może wystawić skierowanie do zakładu opiekuńczo-leczniczego lub pielęgnacyjno-opiekuńczego, finansowanego przez NFZ. Jednak liczba miejsc jest ograniczona, a kolejki – długie.

Pobyt w prywatnym domu seniora, oferującym opiekę całodobową i usługi bytowe, musi być opłacany ze środków prywatnych. W związku z tym już na etapie wyboru placówki można zapytać o możliwość refundacji konkretnych świadczeń – np. zabiegów rehabilitacyjnych lub konsultacji lekarskich.

Czy można ubiegać się o zwrot kosztów opieki w rozliczeniu podatkowym?

Osoby ponoszące koszty związane z opieką nad seniorem mogą skorzystać z tzw. ulgi rehabilitacyjnej, o ile spełnione są odpowiednie warunki. Ulga ta obejmuje m.in. wydatki na:

• opłacenie pobytu w placówce zapewniającej całodobową opiekę,
• zakup leków,
• sprzęt ortopedyczny,
• dostosowanie mieszkania do potrzeb osoby niepełnosprawnej.

Warunkiem skorzystania z ulgi jest posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności oraz odpowiednia dokumentacja potwierdzająca poniesione wydatki. Wysokość odliczenia zależy od faktycznie poniesionych kosztów, a także od dochodów osoby odliczającej.

Warto skonsultować się z doradcą podatkowym lub skorzystać z pomocy w urzędzie skarbowym – nie wszystkie wydatki można odliczyć, a błędne rozliczenie może skutkować koniecznością zwrotu ulgi!

Podsumujmy krótko najważniejsze informacje:

Kto płaci za prywatny dom opieki?
Najczęściej senior ze swojej emerytury lub oszczędności. Jeśli to nie wystarcza, część kosztów może pokryć rodzina.

Czy dzieci muszą płacić za dom starców?
W określonych sytuacjach – tak. Jeśli senior nie jest w stanie sam się utrzymać, sąd może orzec obowiązek alimentacyjny wobec dzieci.

Czy dom opieki można opłacić wyłącznie z emerytury?
Tak, ale tylko jeśli emerytura jest wystarczająco wysoka.

Czy NFZ refunduje pobyt w prywatnym domu opieki?
Nie. NFZ może finansować tylko określone świadczenia, np. opiekę długoterminową, jeśli placówka ma kontrakt.

Czy można odliczyć koszty domu opieki w PIT?
Tak – w ramach ulgi rehabilitacyjnej, ale tylko przy spełnieniu konkretnych warunków.

Zastanawiasz się nad wyborem domu opieki dla bliskiej osoby? Sprawdź, co oferuje Obok Lasu — ośrodek stworzony z myślą o komforcie, bezpieczeństwie i codziennym wsparciu seniorów. Skontaktuj się z nami, by omówić szczegóły, poznać warunki pobytu i dowiedzieć się, jak wygląda finansowanie opieki w naszym ośrodku. Razem znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojej rodziny!